Jak to jest z tym zimorodkiem? Skąd wzięła się nazwa? Nie do końca to wiemy. Ten ptak pojawia się w malunkach, przesłaniach i wierzeniach od stuleci i nie do końca jest jasne, kiedy ugruntowała się nazwa w naszej słowiańskiej mowie. Pewne natomiast wydają się dwa możliwe rozwiązania tej zagadki.
Pierwsze wyjaśnienie wiąże się okresem lęgowym, mówiąc kolokwialnie z rozmnażaniem. Zimorodek, czyli ten, który "rodzi" się zimą. Skąd jednak tak absurdalny pomysł? Otóż zimorodek widziany z bliska zdaje się nie pozostawiać wątpliwości, że zauważenie takiej eksplozji kolorów nie może być trudne. Ptak o przeplotach turkusu, rdzy i białego, w szarawo-brunatno-zielonym krajobrazie rzeki, musi się przecież wyraźnie odznaczać. No właśnie, to logiczne, tylko zimorodek łamiąc wszelkie zasady kamuflażu, udowadnia, że to guzik prawda. Wcale nie jest łatwo go zobaczyć między wiosną, a jesienią, zwłaszcza, gdy brzegi rzek porasta bujna zieleń, a maleńka sylwetka ptaka przemieszcza się niziutko nad samym lustrem wody. W dodatku kakofonia okolicznych dźwięków często zalewa wręcz subtelne popiskiwanie ptaka.
Inaczej się ma sprawa zimą, wtedy brak liści i bardziej białawo-szary krajobraz pozwala dostrzec turkusowy pocisk pędzący wzdłuż koryta. Ogólnie panująca cisza ułatwia też wyłapanie głosu zimorodka. Zatem zimą jest, a latem i wiosną nie? Stąd już prosta logika ówczesnych, że zatem musi się rodzić zimą.
Drugie rozwiązanie wiąże się z ewolucją samej nazwy, która mogła się wziąć od miejsca, gdzie zimorodki zakładają gniazda. Kopią mianowicie norki w stromych i niewysokich brzegach nad samą wodą. "Rodzą" się zatem w ziemi. Uczeni uważają, że pierwotna nazwa mogła brzmieć ziemiorodek, czyli właśnie ten, który rodzi się w "ziemi", a czas, upraszczanie tak charakterystyczne dla homo sapiens zrobiło swoje, przekształcając oryginał w dzisiejszą formę.
Jaka by nie była historia powstania nazwy naszego bohatera, jedno jest pewne. Od zawsze jego niezwykłość i fascynacja jaką wzbudzał w ludziach jest niepodważalna.
Zimorodek zwyczajny
Kingfisher
Alcedo atthis
fot. Łukasz Boch